Van welke grondtekst gaat uw Bijbel uit?
Grondtekst Bijbelvertalingen – maar welke is betrouwbaar?
Punt I: (Globaal) overzicht
In het begin van mijn studies Overview Bijbelboeken van het Oude Testament en Overview Bijbelboeken van het Nieuwe Testament onder het kopje ‘De Bijbel’ staat het volgende te lezen, waardoor we (met enige overlap met het voorgaande) weer wat verder komen in onze stof:
1e. ‘Bijbel, dat is de hele Heilige Schrift bevattend al de kanonieke boeken van het Oude en Nieuwe Testament. Dat is wat we voorin in de Statenbijbel of -vertaling (St.V), vertaald in de jaren 1618 en 1619, kunnen lezen.
Bijgevoegd is een oproep tot ‘onderzoek en betrachting van de Heilige Schrift’ aan de hand van de Bijbelplaatsen:
Joz. 1:8Joz. 1:88 Dit boek met deze wet mag niet wijken uit uw mond, maar u moet het dag en nacht overdenken, zodat u nauwlettend zult handelen overeenkomstig alles wat daarin geschreven staat. Dan immers zult u uw wegen voorspoedig maken en dan zult u verstandig handelen.;
Deut. 12:8,32Deut. 12:8,328 U mag niet doen zoals al wat wij hier heden doen: iedereen doet wat juist is in eigen oog.
32 Dit alles wat ik u gebied, moet u nauwlettend in acht nemen. U mag er niets aan toevoegen en er ook niets van afdoen. en 31:11-13Deut. 31:11-1311 als heel Israël komt om te verschijnen voor het aangezicht van de HEERE, uw God, op de plaats die Hij zal uitkiezen, moet u deze wet ten aanhoren van heel Israël voorlezen.
12 Roep het volk bijeen, de mannen, de vrouwen en de kleine kinderen, en de vreemdeling die binnen uw poorten is, om te horen, en om te leren de HEERE, uw God, te vrezen en alle woorden van deze wet nauwlettend te houden.
13 Zodat hun kinderen die het niet weten, het ook horen, en leren de HEERE, uw God, te vrezen, al de dagen dat u leeft in het land waarvoor u de Jordaan oversteekt om het in bezit te nemen.;
Spr. 30:5,6Spr. 30:5,65 Ieder woord van God is gelouterd, Hij is een schild.
6 Voeg niets toe aan Zijn woorden, anders zal Hij u straffen,
omdat u een leugenaar zou blijken te zijn.;
Joh. 5:39Joh. 5:3939 U onderzoekt de Schriften, want u denkt daardoor eeuwig leven te hebben, en die zijn het die van Mij getuigen.;
2 Tim. 3:15-172 Tim. 3:15-1715 en u van jongs af de heilige Schriften kent, die u wijs kunnen maken tot zaligheid, door het geloof dat in Christus Jezus is.
16 Heel de Schrift is door God ingegeven en is nuttig om daarmee te onderwijzen, te weerleggen, te verbeteren en op te voeden in de rechtvaardigheid,
17 opdat de mens die God toebehoort, volmaakt zou zijn, tot elk goed werk volkomen toegerust.;
Openb. 22:18,19Openb. 22:18,1918 Want ik getuig aan ieder die de woorden van de profetie van dit boek hoort: Als iemand iets aan deze dingen toevoegt, zal God hem de plagen toevoegen die in dit boek geschreven zijn.
19 En als iemand afdoet van de woorden van het boek van deze profetie, zal God zijn deel afdoen van het boek des levens, en van de heilige stad, van de dingen die in dit boek geschreven zijn..
2e. De Bijbelboeken zijn niet tegelijk en op één plaats geschreven. Tussen het eerste en het laatste Bijbelboek ligt een tijdsruimte van zo’n 1500 jaar (van de profeet Mozes tot de apostel Johannes). God heeft verschillende personen – profeten en apostelen Ef. 2:20Ef. 2:17-2217 En bij Zijn komst heeft Hij door het Evangelie vrede verkondigd aan u die veraf was, en aan hen die dichtbij waren.
18 Want door Hem hebben wij beiden door één Geest de toegang tot de Vader.
19 Zo bent u dan niet meer vreemdelingen en bijwoners, maar medeburgers van de heiligen en huisgenoten van God,
20 gebouwd op het fundament van de apostelen en profeten, waarvan Jezus Christus Zelf de hoeksteen is,
21 en op Wie het hele gebouw, goed samengevoegd, verrijst tot een heilige tempel in de Heere;
22 op Wie ook u mede gebouwd wordt tot een woning van God, in de Geest. – met hun verschillende hoedanigheden gebruikt voor het schrijven.
Toch is de Bijbel een eenheid, omdat al die boeken een en dezelfde Auteur hebben: God door de Heilige Geest:
2 Tim. 3:15-172 Tim. 3:13-1713 Maar slechte mensen en bedriegers zullen van kwaad tot erger gaan: zij misleiden en worden misleid.
14 Blijft u echter bij wat u geleerd hebt en waarvan u verzekerd bent, omdat u weet van wie u het geleerd hebt,
15 en u van jongs af de heilige Schriften kent, die u wijs kunnen maken tot zaligheid, door het geloof dat in Christus Jezus is.
16 Heel de Schrift is door God ingegeven en is nuttig om daarmee te onderwijzen, te weerleggen, te verbeteren en op te voeden in de rechtvaardigheid,
17 opdat de mens die God toebehoort, volmaakt zou zijn, tot elk goed werk volkomen toegerust.;
2 Petr. 1:212 Petr. 1:20,2120 Dit moet u allereerst weten, dat geen enkele profetie van de Schrift een eigenmachtige uitleg toelaat;
21 want de profetie is destijds niet voortgebracht door de wil van een mens, maar heilige mensen van God, door de Heilige Geest gedreven, hebben gesproken..
3e. De overlevering van de Bijbel, het overschrijven van de oorspronkelijke handschriften (de oorspronkelijke handschriften zelf hebben we niet meer), is nauwkeurig gedaan. Dat is Gods zorg voor Zijn geschreven Woord.
4e. Ten aanzien van vertalingen:
De genoemde Statenbijbel is de meest betrouwbare Nederlandse vertaling; in de Engelstalige wereld is dat de King James-bible of -version (KJV). Ze zijn vertaald door mensen die naast het hebben van wetenschappelijke kwaliteiten dichtbij God leefden in het bezig zijn met Woord en gebed. Aan de (oudere) taal moet je eerst gewoon even wat wennen.
Ondertussen is in Engeland een Nieuwe KJ-vertaling (NKJV) uitgekomen en in Nederland – eind 2010 – de Herziene Statenvertaling (HSV).
5e. De Parafrasebijbel ‘Het Boek’ is door de bank genomen ook een betrouwbare, maar wel een uitleggende (parafraserende) vertaling. Deze ‘vertaling’ valt goed te gebruiken in combinatie met de Statenvertaling. Wel is het jammer dat de grondtekst die ‘Het Boek’ samen met veel nieuwe vertalingen gebruikt, een andere is dan die van de Statenbijbel. Noem het een ‘neo-grondtekst’, namelijk van het Nieuwe Testament (NT).
6e. (…) door Het Nederlands Bijbelgenootschap (NBG) zijn in 1951 en in 2004 / ’21 respectievelijk de NBG-’51 en de Nieuwe Bijbelvertaling (NBV) uitgegeven. Deze zijn echter toch van een heel ander kaliber dan de Staten- of Herziene Staten-vertaling, wat je expliciet in begeleidende aantekeningen kunt merken. En ook hier wordt gebruik gemaakt van die afwijkende grondtekst; verder is het vertaalprincipe anders, nl. minder nauwgezet aan de grondtekst verbonden noot 1).
7e. Nog even over die ‘neo-grondtekst’ die nieuwe vertalingen veelal gebruiken.
- Het gaat om de zogenoemde Eclectische (selectieve) of Kritische tekst van het Griekse NT, veelal gebaseerd op het zogenaamde Alexandrijnse type van de tekst, zoals die in de Nestle-Aland editie is afgedrukt.
- De Statenvertaling echter is net als de King James-vertaling gebaseerd op de door de eeuwen heen door de gemeenten van Christus zorgvuldig geconserveerde grondtekst, namelijk de Meerderheidstekst van de oude Grieks sprekende kerken, ruwweg de Byzantijnse tekst, zoals in de Beza-editie uit 1567 / 1588/89 is gegeven: ja, Meerderheidstekst genoemd – want het gaat om de grote meerderheid van de Griekse manuscripten; of betiteld als Textus receptus noot 3) – de tekst die eeuwenlang aanvaard is, beter: ontvangen is, als de oorspronkelijke.’
Bij nader inzien is het met betrekking tot de Meerderheidstekst of de Textus receptus misschien nog beter te kiezen voor de naam: Traditionele tekst (deze benaming is trouwens ook vrij gangbaar in de Engelstalige wereld).
Zie hiervoor Punt II van onze studie.
