Grondtekst Bijbelvertalingen – maar welke is betrouwbaar?
Ja maar
Tot slot nog een rubriek ‘Ja, maar’. Drie bezwaren of tegenwerpingen en een aanvullende vraag met respectievelijke beantwoording:
- Bezwaar 1. Is het niet zo dat veel nadruk kan worden gelegd op het feit dat de moderne tekst-editie, dus die van Nestle-Aland, de laatste eeuw door vrijwel allen die zich geleerde noemen wordt aanvaard, zelfs door Bijbelgetrouwe theologen?
Antwoord: Dat hoor ik wel eens vaker dat bepaalde (theologische) zaken door vrijwel allen gedeeld worden. Klinkt als een overtuigend argument. Maar ten onrechte. We kunnen wat dat betreft veel leren van het spreuktegeltje met de tekst: ‘Je moet de mening van een meerderheid, niet verwarren met de waarheid.’ Het tegeltje is nog steeds te verkrijgen: voor € 9,95 in je winkelmandje. - Bezwaar 2. Zijn die modernere vertalingen dan helemaal niet (meer) te gebruiken?
Antwoord: Laten we voor een antwoord allereerst stellen dat de boodschap van de NT-tekst als geheel niet wezenlijk verandert (prijs de Heere!) door de keuzes die men maakt voor de Traditionele of voor de Kritische tekst, dus voor respectievelijk St.V. (HSV) of voor de andere Nederlandse vertalingen als de NBV.
Met andere woorden: de keuze voor het ene of het andere teksttype heeft niet doorslaggevende invloed op onze geloofsinhoud.
Bijvoorbeeld: Bijbelvertalingen zonder het zogeheten Comma Johanneum, (‘in de hemel… t/m op de aarde’), hoeven niet te worden gestigmatiseerd als strijdig te zijn met de leer van de Drie-eenheid. Immers, er blijft genoeg Bijbels getuigenis over voor deze kernwaarheid over onze Drie-vuldige God.Dus praktisch: als je een Bijbel hebt van eclectische of kritische snit, dan kan ook die worden gebruikt voor het doorgeven van het Evangelie van Jezus Christus en voor de instructie van ons geloofsleven. Neemt niet weg dat het duidelijk moet zijn dat het verre de voorkeur heeft een vertaling te gebruiken die gebaseerd is op de Traditionele tekst, zoals de St.V, HSV, de Friese Wumkes-Bibel, de Engelse KJV en de Duitse Schlachter Bibel (en de oudere edities van de Luther Bibel).
Immers, dit is toch eigenlijk geen middelmatige zaak, gezien onze studie hierboven. De kritische tekst tast immers wel degelijk het NT-taalkleed aan (als motten die er gaten in vreten), waardoor het prachtig geweven Bijbelse mozaïek toch aan scherpte en kleur verliest. Dus, als je aan een vertaling kunt komen van traditionele coupe: gebruik die.
- In de Traditionele tekst-overlevering is toch ook variatie?
Antwoord: Dat klopt, binnen de Traditionele tekst- of meerderheidstekstgroep zijn ook verschillen te vinden. Maar zo miniem en zo onbeduidend dat het een wonder (in de eigenlijke zin van het woord!) mag heten noot 34). Inderdaad, daar mogen we Gods hand van conservering (bewaring) en traditie (overlevering), door middel van Zijn kerk, in zien!
- En tenslotte, van de ‘meelezer’ van mijn studie, een aansluitende vraag:
Vraag: ‘Wat als je een moderne Bijbel naast de traditionele Bijbel legt bijvoorbeeld bij het voorbereiden van een preek? De moderne vertalingen lezen makkelijker en het komt sneller binnen omdat het in de gewone Nederlandse manier van spreken tot je komt. Als je de HSV als leidraad houdt, blijf je dicht op de oorspronkelijke tekst, maar kun je ook gebruik maken van de vlotter lezende moderne vertaling.’
Antwoord: De vraag is lastiger dan hij lijkt. Hij leent zich er voor om eenvoudigweg positief op te beantwoorden. En natuurlijk kun je altijd andersoortige, moderne vertalingen eens even inkijken, inderdaad als je ‘de HSV als leidraad houdt’ noot 35). Maar het blijft oppassen dat die ‘makkelijker’, moderne vertaling dan toch nog niet ongemerkt je leeswijzer gaat worden… noot 36)
